ارزش سازمانی چیست و چه شاخص‌هایی دارد؟ لیست ارزش‌ها + ۳ برند موفق
آیا شما هم تا امروز فکر می‌کردید که فرایند و نحوه کار در تمام سازمان‌ها و مجموعه‌ها مانند هم است؟ باید به عرضتان برسانیم که حال و هوای کار در هر سازمان متفاوت است و اگر کارمندی را بین چند سازمان مختلف جابه‌جا کنیم، تفاوت را به خوبی احساس می‌کند. تمامی این تفاوت‌ها را مدیون مبحثی به نام ارزش سازمانی و تأثیرهای آن در سبک فرهنگ مجموعه هستیم. ریشه باور و ارزشهای کاری سازمان، به ارزشهای اصلی او برمی‌گردد و اگر به عنوان مدیر به آن اهمیت ندهید، پیشرفت کاری اتفاق نمی‌افتد.
دنیای مدرن امروزی باعث شده است تا هر سازمان هویت منحصر به فرد خودش را داشته باشد. اگر کارمند هستید و می‌خواهید در مجموعه‌ای فعالیت کنید، باید هویت فردی را با هویت سازمان مورد سنجش قرار دهید تا جهتی یکسان قرار بگیرد و کار به بهترین شکل ممکن پیش برود. داشتن ارزش سازمانی برای داشتن مجموعه حرفه‌ای و باتجربه ضروری است؛ به همین دلیل قصد داریم در این مقاله آموزشی، درمورد مفاهیم، اهمیت و شاخصهای آن صحبت کنیم و چند تا از شرکت‌های موفق در تدوین ارزش در سازمان را مثال بزنیم. با ما همراه باشید.
فهرست مطالب
ارزش سازمانی دقیقاً چیست؟
اگر بخواهیم به صورت ساده بیان کنیم، ارزش سازمانی به معنای رسالت و چارچوب پایه سازمان است که تمامی اقدام‌ها و باورها بر آن اساس بنا می‌شود. شرکت و مجموعه به واسطه ارزش سازمانی هویت پیدا می‌کند و شخصیت مستقل خود را تشکیل می‌دهد. تمام افرادی که درون سازمانی مشخص فعالیت می‌کنند، ارزشهای آنجا را پذیرفته‌اند و اقدام‌های خود را در راستای تقویت همان ارزش‌ها انجام می‌دهند.
ارزش در سازمان، نشان می‌دهد که چه عوامل و ویژگی‌هایی برای ما مهم است و اساس هر اقدام چیست. به محض تعیین این ارزش‌ها، تمامی کارکنان، مشتری و افراد دخیل در شرکت یا مجموعه تحت‌تأثیر آن قرار می‌گیرند. در ادامه، نظر هایلو را درمورد ارزش در سازمان مشاهده می‌کنید:
«ارزشهای سازمانی شما مانند دی‌ان‌ای شرکتتان هستند و به شما کمک می‌کنند تا از رقبای خود متمایز شوید. شما نمی‌توانید بدون درنظر گرفتن این ارزش‌ها، تصمیم‌های مهم را اخذ کنید.»
به واسطه داشتن ارزشهای سازمانی، موارد زیر به صورت کامل مشخص می‌شوند.
- هدف کلی سازمان
- ارزشهای مجموعه
- برنامه‌های کوتاه مدت / میان مدت / طولانی مدت
- اخلاق سازمانی
- مأموریت سازمان
- سبک فرهنگ لازم برای موفقیت
- باورها و عقاید
شاخصهای ارزش سازمانی کدام‌اند؟
شاخص و معیارهایی وجود دارد که شما بر اساس آن، ارزشهای سازمان تعیین می‌شود. توجه داشته باشید که انتخاب تمامی این موارد با هم باعث ایجاد گمراهی و سردرگمی است؛ در نتیجه باید بر اساس زمینه کاری و اولویت‌ها، شاخص‌ها را انتخاب و آن‌ها را در کسب‌وکار خود نهادینه کنید. در ادامه بهترین و مهمترین شاخص‌ها را بیان می‌کنیم.
نکته: شاخص‌ها برای تمامی افراد موجود در سازمان صدق می‌کنند و بالاتر بودن مقام کسی، دلیل نمی‌شود تا آن‌ها را زیر پا بگذارد. انجام این کار از نظر اخلاقی مشکل دارد و کل هویت سازمان زیر سؤال می‌رود.
- احترام: سازمان باید برای مشتریان و کارکنان خود قائل باشد. سازمان نباید مخاطبین را بر اساس رویداد‌های گذشته یا چیزهایی که پیش آمده است قضاوت کند. حتی اگر با کارمندی به مشکل برخوردید، نباید به او بی‌احترامی کنید.
- مسئولیتپذیری: هر شخص درون سازمان برای اعمال و اقدام‌های خود به صورت کامل مسئول است. اگر کاری را انجام داده‌اید، باید مسئولیت آن را بپذیرید. هرگز شانه خالی نکنید و حتی اگر اشتباهی رخ داد، پذیرش آن را داشته باشید.
- آموزش: یادگیری و رشد، بخشی جدانشدنی از سازمان است و باید آن را در مواقع مختلف لحاظ کنید. اگر اعضای سازمان آموزش نبینند، هیچ رشدی صورت نمی‌گیرد و روند پیشرفت در طولانی مدت ثابت خواهد بود.
- سلامت و امنیت: سلامت و امنیت کارکنان سازمان اهمیت بسیار بالایی دارد و نباید نادیده گرفته شود. اگر سلامت یا امنیت وجود نداشته باشد، توانایی انجام کار و پیشبرد برنامه‌ها به صورت کامل از بین می‌رود.
- کیفیت: کارهایی که کارکنان و افراد درون سازمان انجام می‌دهند باید طبق معیار‌های تعیین شده سازمان انجام شود و کیفیت کافی را داشته باشد. اگر کارها طبق چهارچوب و بر اساس معیار پیش نرود، شرکت افت می‌کند.
- تعادل: اعضای سازمان باید بین کار و زندگی شخصی خود تعادل به وجود بیاورند. کار کردن برای مدت‌های طولانی و بیش از اندازه باعث کاهش بازدهی می‌شود و از اخلاق کاری به دور است.
- رضایت مشتری: جلب رضایت مشتری برای هر سازمان دارای اهمیت است و این شاخص، ارزش بالایی دارد. اگر مشتری از شما راضی نباشد، بسیاری از کارها درست پیش نمی‌رود و برند آسیب می‌بیند.
- همکاری تیمی: اعضای سازمان باید این قابلیت را داشته باشند تا به صورت تیمی همکاری کنند و عقاید خود را به اشتراک بگذارند. تک‌محور بودن در برخی از سازمان‌ها رواج پیدا کرده است و در نهایت باعث کاهش بازدهی و پیشرفت مجموعه می‌شود.
- صداقت: داشتن صداقت و صادق بودن باید بین همکارها و مشتری رواج پیدا کند و همگی حاضر باشند حتی در صورت بروز اشتباه، با صداقت آن را بیان کنند.
- ابداع: نوآور بودن و ابداع چیزهای جدید، باعث می‌شود تا سازمان از تمام رقیبان خود جلو بزند و همیشه بهترین باشد. تمام افراد سازمان باید سعی کنند تا متفاوت فکر کنند و نوآوری جدیدی برای خدمات، محصول‌ها و یا سبک کار داشته باشند.
- خلاقیت: پویا بودن سازمان باعث می‌شود تا همیشه در عرصه خود، مانند رهبر باشد و سایر رقبا از آن الگو بگیرند. با انتخاب خلاقیت به عنوان ارزش سازمانی، مشتریان خود را به اوج می‌رسانید و قشرهای مختلف از خدمات و محصول‌هایتان استقبال می‌کنند.
- مقاومت: گاهی وقت‌ها فشار کاری افزایش پیدا می‌کند و شرایط برای سازمان سخت می‌شود. اگر کارکنان و تمام افراد حاضر در سازمان مقاومت کافی را داشته باشند، بحران به وجود آمده به راحتی پشت سر گذاشته می‌شود؛ در غیر این صورت برخی افراد شانه خالی می‌کنند و مجموعه در آن موقعیت آسیب می‌بیند.
- چشم‌انداز: نوع بینش هر فرد درون سازمان، افکار و ماهیت کلی سازمان را تحت تأثیر قرار می‌دهد. اگر هر فرد به تنهایی برای سازمان و مجموعه چشم‌اندازی مثبت و کارساز در نظر داشته باشد، میزان پیشرفت به طرز چشمگیری افزایش پیدا می‌کند.
- اشتیاق: تحقیق مجله Sage نشان می‌دهد که اشتیاق با میزان رشد شرکت ارتباط مستقیم دارد. انتخاب اشتیاق به عنوان ارزش درون سازمان، باعث بالا رفتن سرعت رشد و طی کردن پله‌های موفقیت می‌شود.
- انضباط شخصی: داشتن نظم و انضباط، باعث می‌شود تا شرکت و مجموعه در طولانی مدت روند کاری خود را حفظ کند. انتخاب این شاخص به عنوان ارزش، به شما کمک می‌کند تا مسیر کاری را برای مدت‌های طولانی حفظ کنید و آن را تا حد امکان ارتقا دهید.
- جرأت بیان مشکل: هر عضو درون سازمان باید اعتماد به نفس کافی را داشته باشد تا مشکل‌های موجود را بیان کند. اگر در مجموعه ترس وجود داشته باشد، کارکنان با رضایت کامل کار نمی‌کنند و فضا بعد از مدتی مسموم می‌شود.
- سادگی کار: هیچ‌کس نباید ایده‌آل‌گرایانه به موضوع‌ها و پروژه‌ها نگاه کند! هر فرد باید تلاش کند تا کارها را به سادگی پیش ببرد و از حساسیت خود کم کند. (توجه: سادگی با خلاقیت متفاوت است. شما این توانایی را دارید تا خلاقیت را در عین سادگی حفظ کنید. منظور این است که افراد سازمان نباید مسائل را پیچیده و سخت ببینند.)
- رهبری: هر فرد حاضر در سازمان، باید این قابلیت را داشته باشد تا رهبری تیم و مجموعه را به دست بگیرد. افراد مجموعه باید در کنار انجام کار تیمی، توانایی رهبری را درون خود پرورش دهند.
- انعطاف: فرض کنید که کارکنان به شخصیت مدیر بخشی عادت کرده‌اند و در انجام کارها، همیشه نظر او را سرلوحه کار قرار می‌دهند. طی اتفاق، مدیر بخش مذکور عوض می‌شود. در این شرایط، کارکنانی که انعطاف ندارند و نمی‌توانند خود را با شرایط جدید وفق دهند، آسیب می‌بینند؛ همچنین میزان رشد سازمان کاهش پیدا می‌کند.
- اعتماد: باید بین اعضای سازمان اعتماد وجود داشته باشد. مدیر یا همکارتان باید این توانایی را داشته باشد تا درمورد مسائل کاری به شما اعتماد کند و پروژه‌ها را با خیال راحت برای انجام به شما تحویل دهد.
- رازنگهدار بودن: هر اتفاقی که درون سازمان پیش می‌آید، باید در همان محدوده باقی بماند. نباید برای افراد متفرقه بیرون از سازمان درمورد اتفاق‌های پیش آمده صحبت کنید.
- درک بالا: درک کردن شرایط موجود، باعث می‌شود تا سطح انتظار ما به اندازه باشد و توقع بی جا از سازمان نداشته باشیم.
- شفافیت: کارها و عملکرد هر فرد درون سازمان باید شفاف باشد؛ پنهان‌کاری باعث مختل شدن رابطه بین افراد سازمان می‌شود.
- پذیرش: تغییرهای به وجود آمده در سازمان باید توسط کارکنان و تمام افراد حاضر، پذیرفته شود.
- اخلاق سازمانی: وقتی ارزشهای سازمان را تعیین می‌کنیم، محیطی جدید به وجود می‌آوریم. این محیط جدید، نیازمند رعایت برخی رفتارها و برخورد به شکلی خاص است. نوع رفتار و اخلاقی که در محیط کار از خود نشان می‌دهید، باید با سایر محیط‌ها تفاوت داشته باشد.
چرا ارزش سازمانی اهمیت دارد؟
شاید این سؤال پیش بیاید که چرا باید برای سازمان خود ارزش‌ها و سیستم‌های باوری را طراحی کنیم و بر آن اساس پیش برویم؟ در ادامه پاسخ خود را دریافت می‌کنید.
سازمان هویت پیدا می‌کند
هر سازمان یا شرکت از زمانی که تأسیس می‌شود دارای هویتی مستقل و مجزا است و اگر ارزشهای سازمانی را برای آن طراحی نکنید، مانند این است که سازمان شما از خود هیچ شخصیتی ندارد! تعیین ارزش در سازمان باعث می‌شود تا هویت مجموعه کامل شود و هر موقع که اسم برند یا شرکت شنیده می‌شود، شخصیت ساخته شده درون ذهن کارکنان، مشتری و سایر افراد یادآوری شود و بتوان به آن رجوع کرد. برای مثال، اگر شرکت X ارزشهای خود را تعیین کند و موردی از شاخصهای آن صداقت باشد، به محض دیدن خدمات این برند، اصل صادق بودن در ذهن ما تداعی می‌شود و هویت شرکت X را بر آن اساس می‌سنجیم.
کارکنان هدفمند می‌شوند
هیچ چیز بدتر از این نیست که کارکنان سازمان، بدون هدف کار خود را انجام دهند و بزرگ‌ترین مشوق راهشان، دریافت حقوق باشد! تعیین ارزش در سازمان باعث می‌شود تا تمامی افراد و کسانی که در آن مجموعه مشغول به کار هستند، هدفی والا داشته باشند و خود را جزو بخشی از برنامه بزرگ‌تر بدانند؛ در نتیجه تلاش بیشتری برای پیشبرد کارها انجام می‌دهند و نسبت به فعالیت‌های خود حس بهتری دارند.
طبق تحقیق‌های اخیر که در انجمن روان‌شناسی آمریکا انجام شده است، احساس ارزشمند بودن، از ویژگی‌های کلیدی در کیفیت انجام کار است. ما با تعیین شاخصهای ارزش سازمان، به کارمندان و نیروهای خود احساس ارزشمند بودن می‌دهیم؛ همچنین مشتریان سازمان این مسئله را به صورت کامل متوجه می‌شوند و به محض قرار گرفتن در محیط، ارزشهای کاری را درک می‌کنند.
تحقیق‌ها و پرسش‌های صورت گرفته در مجموعه Work Human از خود کارمندان، نشان می‌دهد که ارزش سازمانی اهمیت بسیار بالایی دارد و باعث می‌شود تا اقدام‌ها هدفمند شود. در ادامه استدلال‌ها و نظر افراد را مشاهده می‌کنید:
- ۷۶ درصد از کارمندان قبول دارند که داشتن اهداف مشخص و واضح سازمانی، فرهنگ کاری سالم را به وجود می‌آورد.
- ۳۸ درصد از جمعیت کارکنان آمریکا، جذب شرکت‌هایی می‌شوند که ارزش‌ها، با اهداف و ارزشهای درونی خودشان مطابقت دارد و در راستای یکسان است.
- ۳۵ درصد از کارکنان در صورت نداشتن تمایل به ارزشهای شرکت، در آنجا کار نمی‌کنند.
سازمان از رقبا متمایز می‌شود
به نقل قول از منبع bit، آن روزهای قدیم که بدون هیچ دغدغه و نگرانی کسب‌وکار خود را راه‌اندازی کرده و آن را رشد می‌دادید، گذشته است. به دلیل رشد جمعیت، امروزه در هر گوشه از جهان، کسب‌وکاری شکل گرفته است و به این معناست که رقبای شما زیاد هستند. داشتن ارزش سازمانی باعث می‌شود تا از تمامی رقبای خود متمایز شوید و مشتری این تفاوت را به صورت کامل احساس می‌کند. ارزش درون سازمانی، مانند اثر انگشت است و هیچ وقت بین دو شرکت شاخصهای یکسانی ندارد. کافی است تا از این مسئله به نفع خود استفاده کنید و از تمامی رقبای موجود در صنعت، پیشی بگیرید.
شفافیت بیشتر است
گرفتن تصمیم‌های اساسی و مهم برای هر سازمان اهمیت بالایی دارد و مدیران دائم در تلاش هستند تا جلسه‌های هدفمند و اثرگذار داشته باشند. زمانی که ارزشهای درون سازمان مشخص باشد، اصول و چهارچوب کاری بیشتر است و تصمیم‌های مهم بهتر گرفته می‌شوند. برای مثال اگر رضایت مشتری برای ما ارزش اصلی باشد، تمام تصمیم‌های لازم را بر آن اساس تعیین می‌کنیم و خیلی راحت‌تر کار را پیش می‌بریم؛ همچنین سردرگمی در پیشبرد کارها به صورت کامل از بین می‌رود.
فرهنگ سازمانی رشد می‌کند
فرهنگ سازمانی و رفتار بر اساس اصول، در میزان موفقیت و کیفیت خدمات و محصول در طولانی مدت تأثیر می‌گذارد. زمانی که شما ارزشهای درون سازمان را تعیین می‌کنید، فرهنگ سازمانی را به وجود می‌آورید. اگر به این اصول و شاخصهای تعیین شده بر اساس ارزش، پایبند باشید، فرهنگ سازمانی در بین کارکنان و حتی مشتریان شما جا می‌افتد و از زبان دیگر، برای کسب‌وکار خود جامعه‌ای را خلق می‌کنید.
شرکت‌های موفق در ارزش سازمانی
در ادامه، شرکت‌ها و مجموعه‌های موفق در زمینه تعیین ارزش سازمانی را معرفی می‌کنیم و ارزشهای هرکدام را مورد بررسی قرار می‌دهیم.
۱. پُرس‌لاین
پُرس‌لاین نرم‌افزار فرم‌ساز آنلاین و رایگان است که به کسب‌وکارها کمک می‌کند تا داده‌های خام را به اطلاعات و نمودارهای قابل تحلیل تبدیل کنند. شرکت پُرس‌لاین توسط جمعی از دانش‌آموختگان دانشگاه‌های علم و صنعت، شریف، امیرکبیر و تهران راه‌اندازی شده است. تمام تلاش بر این بوده است تا محیط سازمانی مطابق شرکت‌های حرفه‌ای خارجی بنا شود و ارزشهای سازمان به رشد حداکثری کمک کنند. در ادامه، ارزشهای سازمانی پُرس‌لاین را مشاهده می‌کنید.
- پرسشگری
- در نظر گرفتن کیفیت در انجام کارها
- پیشرانه بودن (Self-starter)
- چالش پذیری
- مسئولیت پذیری
- دقت به جزئیات
- اشتیاق بالا
- پویایی
- خلاقیت و نوآوری
۲. نتفلیکس (Netflix)
شرکت بزرگ نتفلیکس به کمک ارزش‌هایی مانند خلاقیت و کار تیمی، کیفیت و سطح کار را به حداکثر رسانده است و در حال حاضر، از بهترین شرکت‌های تولید ویدئو و محتوا است. به گفته خود نتفلیکس، افراد و اعضا از روند اصلی مهم‌تر هستند؛ به این معنا که کار تیمی کلید اصلی موفقیت است و با تبدیل آن به ارزش، این شرکت به اوج خود رسیده است. در ادامه، تعدادی از ارزشهای سازمانی نتفلیکس را مشاهده می‌کنید.
- کنجکاوی
- اشتیاق
- نوآوری
- برقراری ارتباط با دیگران
- شجاعت
- داوری در بخش‌های لازم
۳. نایک (Nike)
نایک برای موفقیت در کار و رسیدن به شهرت جهانی، اصول و ارزشهای کار خود را ساده انتخاب کرده است. نایک، مأموریت و ارزش سازمانی خود را کوتاه بیان کرده است:
” مأموریت ما این است که الهام و نوآوری را به هر ورزشکار درون جهان هدیه دهیم. اگر شما یک بدن دارید، بنابراین ورزشکار هستید. “
ارزشهای سازمانی شرکت نایک را در ادامه لیست کرده‌ایم:
- ارائه خدمات به ورزشکارها
- انجام کار به صورت تیمی
- ساخت یک آینده ورزشی
- ارتقای خدمات به صورت مداوم
- انجام کار درست و موردنظر
چگونه ارزشهای سازمان را تقویت کنیم؟
بعد از انتخاب ارزشهای سازمان، باید آن‌ها را درون شرکت و مجموعه خود جا بیندازید. اگر این کار را انجام ندهید، ارزش‌ها پایدار نخواهند بود و به راحتی از یاد می‌روند. در ادامه راهکارهایی را بیان می‌کنیم که با انجام آن، ارزشهای مورد نظر درون سازمان تثبیت می‌شود.
ارزش‌ها را به صورت شفاف توضیح دهید
شما باید تمام افراد حاضر در سازمان را از ارزش‌ها آگاه کنید. برای اینکه مخاطبین و افراد حاضر در مجموعه این ارزش‌ها را بپذیرند و به آن‌ها عادت کنند، باید استمرار و تکرار به خرج دهید. انجام این کار به روش‌های مختلفی صورت می‌گیرد. که در ادامه برخی از آن‌ها را مشاهده می‌کنید.
برگزاری جلسه‌های هدفمند
در طول ماه، چند جلسه هدفمند برگزار کنید و تمام افراد حاضر در سازمان را به آنجا دعوت کنید. در جلسه درمورد ارزش‌ها صحبت کنید و از اعضا بخواهید تمامی موارد را رعایت کنند. انجام این کار باعث می‌شود تا به تدریج، اخلاق کارکنان و مسئولین درون سازمان تغییر کند و ارزشهای سازمانی تقویت شوند.
کمک گرفتن از متن‌ها
حتماً ارزش‌ها را به صورت متن و اصول اولیه کاری دربیاورید و آن را در قسمت‌های مختلف سازمان در جلوی چشم مخاطبین قرار دهید. برای مثال، این امکان وجود دارد که پوسترهای بزرگ طراحی کنید و ارزشهای سازمان را درون آن بنویسید. انجام این کار باعث می‌شود تا افراد حاضر درون سازمان به صورت ناخودآگاه به موارد نوشته شده توجه کنند و برای آن‌ها ارزش قائل شوند.
تفهیم اعضای جدید
اگر قصد دارید تا اعضای جدید استخدام کنید، طی جلسه‌ای هدفمند و آموزشی، تمامی ارزشهای سازمان را به او توضیح دهید و از او بخواهید تا بعد از استخدام مطابق آن‌ها عمل کند.
تحلیل ماهانه داشته باشید
حتماً به صورت ماهیانه ارزش‌ها را بررسی کنید. شرکت و سازمان در طول ماه، چقدر به اصول و ارزشهای انتخابی پایبند بوده است؟ انجام تحلیل به صورت مستمر و مداوم، باعث می‌شود تا نقاط ضعف را شناسایی کنید و برای رفع آن اقدام کنید.
برای انجام انواع تحلیل و ارزیابی ماهانه می‌توانید از نمونه پرسشنامه‌های آماده پرس‌لاین استفاده کنید و سنجش به‌موقع و صحیح تصمیمات درستی بگیرید.
سخن پایانی
توجه داشته باشید که ارزش سازمانی برای تثبیت و تبدیل شدن به فرهنگ، به استمرار و گذر زمان نیاز دارد. برای این که بتوانید محیطی جدید به وجود بیاورید و شاخصهای مورد نظر را به ارزش تبدیل کنید، باید صبور باشید و تمام تلاش خود را در این راستا انجام دهید؛ بنابراین آگاه باشید که ساخت ارزش در کوتاه مدت اتفاق نمی‌افتد! به نظر شما چه شاخص‌هایی باعث می‌شود تا سازمان بیشترین پیشرفت ممکن را داشته باشد؟ نظر خود را زیر همین مقاله بنویسید. منتظر خواندن دیدگاه‌های جذاب شما هستیم.
