نحوه محاسبه میانگین و درصد در طیف لیکرت پرسشنامه
اگر در پژوهش خود نیاز به محاسبه درصد لیکرت یا میانگین لیکرت دارید دو راه بیشتر ندارید: یکی اینکه خودتان این محاسبه‌ها را به کمک ابزارهایی مانند اکسل و SPSS انجام دهید و دردسر اتلاف وقت و سردرگمی و محاسبه‌های پیچیده را به جان بخرید یا اینکه از ابزارهای آنلاین ساخت پرسشنامه استفاده کنید که خودشان به طور خودکار برایتان این کار را انجام دهند.
با این حال، هر انتخابی هم که بکنید ما در این مقاله قصد داریم نحوه تبدیل طیف لیکرت به درصد و نحوه محاسبه میانگین در طیف لیکرت را به شما آموزش دهیم.
نحوه محاسبه میانگین در طیف لیکرت
همان‌طور که می‌دانید طیف لیکرت انواع مختلفی از ۴ تایی تا ۱۱ تایی دارد؛ اما معروف‌ترین آن‌ها طیف ۵ تایی و ۷ تایی است. گزینه‌های طیف لیکرت نباید الزاما شامل «کاملا راضی» یا «کاملا ناراضی» باشد و میتوان انوع مختلفی از گویه‌ها را در آن تعریف کرد.
برای اینکه بتوان میانگین را در طیف لیکرت حساب کرد لازم است در سوالات خود به هر یک از گزینه‌ها عدد دهید و بعد عدد هر گزینه را برای میانگین‌گرفتن استفاده کنید.
فرض کنید سوالی که می‌پرسید این است:
چقدر از محصول ما رضایت دارید؟
حالا برای تعریف گزینه‌ها باید از طیف لیکرتی استفاده کنید و در کنار هر گزینه هم عددی تعریف کنید:
۱. بسیار زیاد
۲. زیاد
۳. متوسط
۴. کم
۵. بسیار کم
حالا برای محاسبه میانگین کافیست در مجموع پژوهش خود تعداد پاسخ‌ها هر گزینه را محاسبه کنید و نهایتا یک عملیات ساده میانگین‌گیری را اجرا کنید.
اما حالا فرض کنید به دنبال راهی سریع‌تر و ساده‌تر برای محاسبه این عدد هستید. به این منظور باید ابتدا در پرسلاین پرسشنامه خود را بسازید. برای سوال طیف لیکرت خود به جای استفاده از نوع سوال لیکرت، از نوع سوال چندگزینهای استفاده کنید و آن را برای پاسخ‌دهنده‌های خود ارسال کنید.
بعد از دریافت پاسخ‌ها، در بخش گزارش‌ها میتوانید جدولی مشابه تصویر زیر را ببینید که در آن میانگین سوالتان به همراه مد و میانه و واریانس و درصد به طور خودکار محاسبه شده است و شما دیگر دردسری بابت محاسبه این فاکتورها نخواهید داشت.
همچنین شما میتوانید به سادگی با وارد کردن نتایج گزارش پرسلاین در SPSS محاسبات بعدی را انجام دهید.
نحوه تبدیل طیف لیکرت به درصد
برای محاسبه درصد طیف لیکرت هم باز باید به هریک از گزینه‌های طیف خود یک عدد اختصاص دهید. سپس مجموع پاسخ بههر گزینه را حساب کنید. بعد عدد به دست آمده را در عدد کل پاسخ‌ها تقسمی کرده و نتیجه را در ۱۰۰ ضرب کنید.
مثلا فرض کنید سوالی که می‌پرسید این است:
چقدر در زمینه سواد رسانه‌ای مطالعه دارید؟
گویه‌هایی هم که تعریف کرده‌اید شامل این گزینه‌ها می‌شود:
۱. خیلی زیاد
۲. زیاد
۳. متوسط
۴. کم
۵. بسیار کم
حالا پاسخ‌های پرسشنامه خود را دریافت کرده‌اید، به طور کلی ۴۰ نفر به این سوال پاسخ داده‌اند. ۵ نفر گزینه اول، ۸ نفر گزینه دوم، ۱۰ نفر گزینه سوم، ۱۱ نفر گزینه چهارم و ۶ نفر هم گزینه آخر را انتخاب کرده‌اند.
برای محاسبه درصد فراوانی گزینه اول باید ۵ را بر ۴۰ تقسیم کنید و عدد به دست آمده را در ۱۰۰ ضرب کنید. نهایتا درصد فراوانی گزینه اول ۱۲.۵ درصد خواهد بود. به همین ترتسیب میتوانید درصد بقیه گزینه‌ها را هم به دست آورید.
اما اگر نمی‌خواهید این محاسبات زمان‌بر را انجام دهید، کافیست پرسشنامه خود را با پرسلاین بسازید، برای سوالات طیفی خود از نوع سوال چند گزینه‌ای استفاده کنید و نهایتا در بخش گزارش‌ها جدول کاملی از همه این محاسبه‌ها را به صورت آنی ببینید.
کلام آخر
گاهی اوقات استفاده از نرم‌افزارهای آنلاین و تکنولوژی‌های روز باعث سرعت بخشیدن به انجام کارها و جلوگیری از اتلاف وقت می‌شود. اگر شما هم تحقیق یا پژوهشی دارید که در آن میانگین گرفتن و درصد گرفتن از سوال‌های طیفی مهم است، بهتر است از همان ابتدا پرسشنامه آنلاینی را با پرسلاین بسازید تا بتوانید به راحتی به گزارش‌ها و تحلیل‌های جامع آن دست پیدا کنید.
