طراحی صحیح و مناسب پرسشنامه آنلاین و نظرسنجی آنلاین به پاسخ‌دهندگان کمک می‌کند که درک بهتری از سوالات پیدا کنند، در مقابل اگر پرسشنامه‌ای طراحی ضعیف یا نامناسبی داشته باشد، سوالات پرسشنامه به درستی درک نمی‌شوند. در چنین شرایطی هم میزان پاسخدهی کاهش می‌یابد و هم به اعتبار نتیجه پرسشنامه باید شک کرد. بنابراین وظیفه شما به عنوان طراح پرسشنامه این است که تا می‌توانید کار خواندن سوالات برای پاسخ‌دهنده را آسان کنید. یکی از راه‌های افزایش خوانایی پرسشنامه طراحی اصولی و استفاده درست از تصاویر و رنگ‌ها در آن است.

ما در این مقاله و همزمان با راه‌اندازی فاز جدید طراحی در پنل کاربری پرس‌لاین، یاد می‌دهیم که چطور پرسشنامه‌های خواناتر و اصولی طراحی کنید تا از نظر بصری گیرا باشد و به افزایش اعتبار آن کمک کند.

چرا طراحی بصری پرسشنامه مهم است؟

با کمی جستجو در اینترنت متوجه تعداد مقالات دانشگاهی زیادی خواهید شد که درباره اهمیت تصاویر، رنگ‌ها و شکل کلی یک پرسشنامه صحبت کرده‌اند و تاثیر احساسی که بر مخاطب می‌گذارد را بررسی کرده‌اند.

عناصر گرافیکی مرتبط و دیگر تصاویر خوشایند باعث می‌شود که میزان پاسخدهی به پرسشنامه افزایش یابد و در حین پاسخدهی به آن میزان تمرکز کاربر افزایش یابد در نتیجه اعتبار پرسشنامه افزایش می‌یابد.

اگر تلاشتان بر این است که مخاطبتان را با خود همراه کنید، بهتر است به فکر طراحی مناسبی برای پرسشنامه خود باشید.

تحقیقات نشان داده در پرسشنامه‌هایی که تصویری از فردی مریض قرار داده می‌شود، افراد معمولا شرایط سلامت خود را بهتر تخمین می‌زنند؛ اما زمانی‌که تصویری فردی سالم در پرسشنامه قرار داده می‌شود، پاسخ‌دهندگان با دیدی منفی‌تر نسبت به خود پاسخ می‌دهند.

استفاده از طراحی شلوغ، رنگ‌های تند و زننده باعث می‌شود که تمرکز کاربر کم شود و ارتباطش با سوالات را از دست دهد. از طرفی دیگر استفاده از رنگ‌های خنثی و ترکیب آن با هویت بصری برندتان باعث می‌شود که پرسشنامه‌ای بی طرف داسته باشید و تمرکز خواننده را حفظ کنید.

در تصویر زیر نمونه‌‌ای ناخوانا از پرسشنامه‌ای را می‌بینید که با انتخاب نادرست رنگ و تصویر پس‌زمینه باعث کاهش تمرکز و خوانایی پرسشنامه شده است.

در نهایت توصیه ما به شما این است که با انتخاب متون، عناصر بصری و لحن متفاوت با برندتان، پاسخ‌دهندگان را گیج نکنید و موجبات سوگیری و ایجاد خطا در نتیجه نظرسنجی خود را فراهم نکنید.

عناصر اصلی در طراحی پرسشنامه

با کمک این عناصر و به کار بردن صحیح آن‌ها می‌توانید زمینه بروز هرنوع خطا و اشتباهی را از خود بگیرید. پرس لاین در ادیتور جدید خود امکان طراحی کامل، استفاده از رنگ‌های متنوع، استفاده از لوگوی شخصی و تمپلیت‌های مختلف را برای شما فراهم کرده است که به کمک این ادیتور می‌توانید طراحی بهتر و بدون اشتباهی برای پرسشنامه خود داشته باشید.

1. رنگ پرسشنامه

از رنگ مناسب و مرتبط با برند خود استفاده کنید. اگر تاکنون از رنگ‌ها برای متمایز کردن پرسشنامه خود استفاده نمی‌کردید، وقت آن رسیده که کمی از خاصیت رنگ‌ها برای نتیجه گرفتن بهتر در پرسشنامه خود بهره‌مند شوید. برای انتخاب رنگ مناسب، حتما تاثیر احساسی آن رنگ را در نظر بگیرید. مطمئن شوید که مخاطبان شما با آن رنگ ارتباط مناسبی برقرار می‌کنند.

از خودتان بپرسید که آیا با انتخاب این رنگ می‌خواهید احساسی خاص در مخاطبتان ایجاد کنید یا می‌خواهید خنثی و بی‌طرف بمانید. سپس رنگ متناسب با پاسخ خود را انتخاب کنید.

تحقیقات دان دیلمن (Don DIllman) نشان داده‌اند که استفاده به جا و صحیح از رنگ آبی و زرد در مقایسه با رنگ سیاه و سفید نرخ پاسخدهی به پرسشنامه را افزایش می‌دهد. اما به طور کلی او می‌گوید که استفاده از رنگ‌های دارای کنتراست زیاد، مهم‌تر از انتخاب رنگ است.

بر اساس چرخه رنگ‌ها که در زمینه گرافیک کاربرد بسیار دارند، هر رنگ از تعداد زیاد تناژ و سایه متفاوت تشکیل شده است. با این حال می‌توان احساس کلی که از هر رنگ دریافت می‌شود را چنین تعبیر کرد:

قرمز: رنگی قوی و حاکم است. استفاده از رنگ قرمز در پرسشنامه باعث جلب توجه کاربر می‌شود؛ اما در صورت استفاده بیش از حد موجب از بین رفتن تمرکز و ایجاد احساس خشم می‌شود. در زبان بین المللی این رنگ به معنای «توقف» شناخته شده است. استفاده از این رنگ برای تمام پرسشنامه انتخاب خوبی به نظر نمی‌رسد اما استفاده از آن در برخی از جملات یا تصاویر خوب است.

آبی: شاید به نظرتان آبی رنگی مناسب برای پرسشنامه باشد. اما استفاده از طیف‌های مختلف این رنگ نتایج متفاوتی خواهد داشت. استفاده از این رنگ در پرسشنامه احساس اعتماد، وضوح یا پاکی را به کاربر منتقل می‌کند؛ اما این رنگ در عین حال ممکن است حس ناراحتی را نیز منتقل کند. بنابراین در استفاده از طیف رنگی آبی بسیار دقت کنید.

زرد: چشم، موج رنگ زرد را زودتر از هر رنگ دیگری می‌گیرد. مخصوصا اگر این رنگ را در ترکیب با زرد استفاده کنید. مثال خوبی که در این زمینه می‌توان زد تاکسی‌های زرد رنگ هستند. این رنگ احساس شادی و گرمی را منتقل می‌کند. بنابراین استفاده از این رنگ برای پرسشنامه‌های سازمانی، اداری، کاری یا بی‌طرف مناسب به نظر نمی‌رسد.

نارنجی: از آن‌جا که نارنجی رنگی میان قرمز و زرد است، از نظر احساسی هم تاثیر هر دو رنگ را القا می‌کند. این رنگ می‌تواند قدرت را بدون تاثیر زننده قرمز القا کند و گرمای زرد را بدون تاثیر سبکی آن منتقل کند. با این حال استفاده از این رنگ کمی ریسکی به نظر می‌رسد چراکه کاربران یا از این رنگ متنفرند یا آن را دوست دارند و تا این حد قطبی بودن یک رنگ موجب استراتژیک بودن موقعیت آن می‌شود. توصیه ما این است که برای دریافت تاثیر بهتر از نارنجی زمانی استفاده کنید که می‌خواهید ترکیبی استراتژیک داشته باشید.

سیاه: همه ما می‌دانیم که رنگ سیاه رنگی منفی است و نشان‌دهنده مرگ و ناراحتی است، اما با ترکیب صحیح آن با رنگی دیگر می‌توان تاثیری بسیار خوب بر خوانایی متن گذاشت. سیاه و طلایی حس لوکس بودن را منتقل می‌کند، در حالی‌که سیاه و خاکستری یا نقره‌ای، احساس پختگی و دلفریبی را منتقل می‌کنند.

سفید: به عنوان رنگ مخالف مشکی، سفید نشان‌دهنده تمیزی، سلامتی و زندگی است. اگر پرسشنامه خود را با پس‌زمینه سفید طراحی کنید، احساس مدرن بودن، خنثی بودن و سادگی را منتقل خواهید کرد.

بنفش: رنگ بنفش معمولا نشانگر پادشاهی است و حس لوکس بودن را منتقل می‌کند. اگر رنگ بنفش بیشتر با تناژ قرمز باشد، احساس عاشقانه یا صمیمیت را منتقل می‌کند. بنابراین مانند رنگ زرد، استفاده از آن برای پرسشنامه‌های تجاری و اداری مناسب نیست؛ اما رنگی مناسب برای ایجاد رابطه‌ای خوب با پاسخ‌دهنده است.

سبز: سبز رنگی است که بلافاصله تصور بهار و رشد و دوباره زنده شدن را در ذهن ایجاد می‌کند. استفاده از این رنگ برای پرسشنامه‌ها انتخابی محکم و استوار است. البته باید به یاد داشته باشید که رنگ سبز ممکن است حس حسادت را هم منتقل کند بنابراین استفاده از رنگ سبز خنثی یا سبز ساده انتخابی بسیار مناسب برای هر پرسشنامه‌ای به نظر می‌رسد.

چطور رنگ مناسب پرسشنامه را انتخاب کنیم؟

اکنون که فلسفه هریک از رنگ‌ها را می‌دانید شاید برایتان باز هم سوال باشد که چه رنگ‌هایی را می‌توان با هم ترکیب کرد. به طور کلی از این روش‌ها برای ترکیب رنگ‌های پرسشنامه می‌توان بهره‌مند شد:

• به چرخه رنگ‌ها نگاه کنید و دو رنگی را انتخاب کنید که با هم به اندازه کافی در تضادند. این رنگ‌ها در چرخه درست مقابل هم قرار گرفته‌اند. مثال: رنگ آبی و زرد
• از رنگ‌هایی که دقیقا کنار هم در چرخه رنگ‌ها قرار گرفته‌اند استفاده کنید. مثال: زرد و سبز
• از رنگ‌ها به صورت یکی در میان استفاده کنید. مثال: سبز، زرد و قرمز
• از دو رنگ کنار هم و دو رنگ در نقطه مقابلاشان استفاده کنید. این رنگ‌ها شکلی شبیه مستطیل را تشکیل می‌دهند. مثال: آبی، بنفش، زرد و سبز

2. لوگو و برندینگ

اگر می‌خواهید برای سازمان خود پرسشنامه‌ای طراحی کنید و تجربه مشتریان بهتری را رقم زنید، همه قواعد رنگی ذکر شده در بالا را دور بریزید. بهترین راه برای نشان دادن خودتان استفاده از رنگ سازمان و لوگوی سازمانتان است. البته فراموش نکنید که استفاده از رنگ سازمانی نباید باعث برهم زدن تمرکر پاسخ‌دهندگان شود.

در پرس لاین شما می‌توانید با استفاده از ابزار انتخاب رنگ در فاز طراحی پرسشنامه، رنگ دقیق سازمانی خود را انتخاب کنید. همچنین می‌توانید لوگوی خود را در پرسشنامه‌تان استفاده کنید.

نکته مهمی که باید به آن توجه داشته باشید این است که استفاده از لوگو و رنگ سازمانی در برخی از پرسشنامه‌ها ممکن است باعث سوگیری و ایجاد اختلال شود. پس اگر پرسشنامه‌ای دارید که نظر واقعی کاربران را درباره رقبای خود نیاز دارید بهتر است از لوگو و نام خود در پرسشنامه استفاده نکنید تا از سوگیری بی جهت جلوگیری شود.

3. بخش‌های غیر سوالی

تا کنون به طراحی بخش‌های سوالی پرسشنامه پرداختیم؛ اما شما باید بدانید که طراحی بخش‌های غیر سوالی پرسشنامه هم به اندازه بقیه بخش‌ها مهم هستند. دکمه سوال بعدی و قبلی، صفحه تشکر، صفحه خوشامدگویی و دیگر بخش‌های پیرامتنی نیز اهمیت زیادی دارند.

دان دیلمن می‌گوید: «صفحه خوشامدگویی جائیست که پاسخ‌دهندگان تصمیم می‌گیرند به پرسشنامه‌ای پاسخ دهند یا نه.»

اگر می‌خواهید از مخاطب خود دعوت کنید به پرسشنامه‌تان پاسخ دهد و با لحنی دوستانه از او این کار را بخواهید، صفحه خوشامدگویی جایی مناسب برای این کار است. اما اگر پرسشنامه‌تان قرار نیست حس دوستانه‌ای به مخاطب منتقل کند، صفحه خوشامدگویی دقیقا همان جایی است که باید لحن رسمی و سازمانی شما را به خود بگیرد.

حالا فرض کنید آزمون آنلاینی طراحی کرده‌اید و در آن می‌خواهید پاسخ‌های غلط را به آزمون دهنده نشان دهید. این‌جاست که حتی نحوه نمایش پاسخ غلط نیز اهمیت پیدا می‌کند. اگر به گونه‌ای پاسخ غلط را به آزمون‌دهنده نمایش دهید که پس از دیدن چند پاسخ غلط، ناامید و دلسرد شود احتمال این‌که به ادامه سوالات پاسخ ندهد افزایش می‌یابد. پس در نشان دادن پاسخ غلط نیز انتخاب رنگ و نحوه نمایش پاسخ صحیح اهمیت دارد.

چطور در پرس لاین پرسشنامه‌های بهتری طراحی کنیم؟

انتخاب ابزاری مناسب که به شما امکان ایجاد انواع تغییرات را دهد، خود بخشی مهم از کار است. اگر ابزاری را انتخاب کنید که نتوانید در آن از فونت فارسی استفاده کنید، لوگوی خود را روی پرسشنامه‌تان قرار دهید یا رنگ پرسشنامه را عوض کنید، قطعا بخش بزرگی از پاسخ‌دهندگان را از دست خواهید داد یا پاسخ‌هایی نامناسب دریافت خواهید کرد.

پرس‌لاین در فاز جدید طراحی خود امکانات بی‌نظیری را در اختیار شما قرار داده که به کمک آن‌ها می‌توانید پرسشنامه‌هایی فوق‌العاده طراحی کنید و پاسخ‌هایی کامل و معتبر دریافت کنید.

برای کار با ابزار طراحی پرس‌لاین کافیست مراحل زیر را طی کنید:

بعد از ساخت پرسشنامه خود با استفاده از انواع نمونه پرسشنامه‌های آماده در پنل پرس‌لاین وارد فاز طراحی شوید. در این بخش با دو گزینه مواجه خواهید شد، در صورتی‌که روی گزینه «انتخاب رنگبندی پرسشنامه» کلیک کنید می‌توانید رنگ‌های بخش‌های مختلف پرسشنامه خود را تغییر دهید. همچنین با کلیک روی «انتخاب عکس پس زمینه» تنظیمات مربوط به لوگو و برندینگ و عکس پس‌زمینه به شما نمایش داده خواهد شد.

 

در قسمت «انتخاب رنگ‌بندی پرسشنامه» با سه گزینه روبرو خواهید شد. در بخش «رنگ‌بندی‌ها» ما به صورت از پیش آماده تعدادی رنگ و تمپلیت را برای شما قرار داده‌ایم و شما می‌توانید بسته به نوع پرسشنامه خود و با توجه به تاثیر رنگ‌ها بر مخاطب پرسشنامه‌تان، رنگی را انتخاب کنید که مناسب‌تر است.

در قسمت تغییر رنگ‌بندی می‌توانید ترکیب رنگ دلخواه یا سازمانی خود را اعمال کنید و با وارد کردن کد هگز رنگ مدنظرتان از رنگ‌های خودتان برای ساخت قسمت‌های مختلف پرسشنامه استفاده کنید.

 

 

در این قسمت حتی می‌توانید رنگ سوال، رنگ پاسخ، رنگ دکمه‌ها و رنگ پس‌زمینه را انتخاب کنید. بدین ترتیب پرسشنامه‌ای شخصی‌سازی شده دارید که به تمام عوامل پیرامتنی آن نیز دقت شده است. به کمک این رنگ‌ها می‌توانید به برندینگ سازمان خود نیز کمک کنید.

در تب سوم می‌توانید رنگ‌های خود را ذخیره کنید و برای پرسشنامه‌های بعدیتان از همان رنگ‌ها استفاده کنید. بدین ترتیب در زمان طراحی پرسشنامه‌های بعدی نیز صرفه‌جویی کرده‌اید.

با بازگشت به قسمت اصلی طراحی و انتخاب گزینه «انتخاب عکس پس زمینه» تنظیمات مرتبط با عکس پس‌زمینه را می‌توانید انتخاب کنید.

در این قسمت امکان قرار دادن لوگو یا هر عکس دیگری را خواهید داشت. همچنین می‌توانید مکان قرار گرفتن آن و میزان شفافیت آن را هم مشخص کنید.

در این قسمت حتی می‌توانید لوگوی سازمانتان را نیز قرار دهید و به کمک تغییر موقعیت و سایز و میزان شفافیت، نمایی بهتر به لوگوی خود در پرسشنامه قرار دهید.

 

نتیجه‌گیری

استفاده درست از عناصر اصلی طراحی در ساخت پرسشنامه‌ها، نظرسنجی‌ها و فرم‌های آنلاین به افزایش اعتبار نتایج به دست آمده از آن‌ها کمک می‌کند.

به عنوان چند توصیه نهایی به شما پیشنهاد می‌کنیم از رنگ‌های قدرتمند در پرسشنامه‌های خود استفاده نکنید بلکه از رنگ‌های دارای کنتراست یا تضاد زیاد استفاده کنید تا میزان خوانایی پرسشنامه خود را افزایش دهید.

در ساخت پرسشنامه از ابزارهای درست و کاملی مانند پرس‌لاین استفاده کنید تا تاثیر بهتری بر مخاطب بگذارید و پاسخ‌های قابل اعتمادی دریافت کنید.

فراموش نکنید که طراحی نیمی از کار ساخت پرسشنامه است و فقط با طراحی مناسب است که متون به درستی جلوه می‌کنند و خود را نشان می‌دهند.