نرخ پاسخدهی چیست؟ + ۱۰ تکنیک برای افزایش تعداد پاسخ‌ها به پرسشنامه آنلاین
پیدا کردن افراد مناسب برای پاسخ به پرسشنامه یکی از سخت‌ترین مراحل برای بسیاری از محققان و تحلیلگران است. بسیاری از محققان به خوبی می‌دانند چطور باید سوالات هدفمند برای دستیابی به نتیجه درست طراحی کنند، اما بخاطر نرخ پاسخ پایین با مشکل مواجه می‌شوند. تا زمانی که تعداد اعضای جامعه پاسخ‌دهنده استاندارد نباشد، نتایج تحقیق و نظرسنجی قابل استناد نخواهد بود.
افراد مختلف از روش‌های گوناگونی برای افزایش نرخ پاسخدهی به پرسشنامه انتخاب میکنند، اما در این مقاله ۱۰ نکته کلیدی را آموزش می‌دهیم که با استفاده از آن‌ها می‌توانید جامعه هدف خود را برای پاسخگویی تشویق کنید.
فهرست مطالب
نرخ پاسخ چیست؟
منظور از نرخ پاسخگویی نسبت تعداد پرسشنامههای تکمیل به کل پرسشنامه‌هایی است که منتشر شدهاند. مثلا اگر نمونه آزمایشی شما شامل ۱۰۰ نفر از اعضای یک جامعه هدف باشد و از این نمونه ۴۰ نفر به پرسشنامه پاسخ بدهند، نرخ پاسخ برابر با ۴۰ درصد خواهد بود.
استاندارد این نرخ برای تحقیقات مختلف متفاوت است؛ مثلا آمار نشان میدهد در تحقیقی آنلاین زمانی که نرخ جواب دادن به سوالات از ۳۰ درصد بیشتر شود، میتوان به آن نتایج استناد کرد و آن را به کل جامعه بسط داد؛ این درصد در تحقیقاتی که به صورت حضوری انجام می‌شوند باید بالاتر باشد. البته در کنار این نرخ، مفهوم دیگری هم به نام خطای حاشیهای تعریف می‌شود.
خطای حاشیهای به شما نشان میدهد با در نظر گرفتن چند درصد خطا می‌توانید نتیجه نمونه آزمایشی را به کل جامعه بسط بدهید. مثلا اگر نرخ پاسخ دهی به پرسشنامه شما ۳۵ درصد باشد و نرخ خطای حاشیهای را ۴ درصد محاسبه کرده باشید، یعنی به احتمال زیاد آمار واقعی درباره موضوع مورد بررسی در کل جامعه هدف، بین ۳۱ تا ۴۳ درصد است.
هرچقدر نرخ جواب دادن به سوالات بیشتر باشد، یعنی افراد بیشتری در نظرسنجی مورد نظر شما شرکت کرده‌اند. بنابراین داده‌های متنوع‌تری دارید و نتیجه‌ای که می‌گیرید، به واقعیت نزدیک‌تر است و درصد خطای حاشیهای هم کمتر خواهد بود.
دلایل اهمیت نرخ پاسخ در تحقیق
با تعریف این نرخ متوجه شدید افزایش آن چه مزیت‌هایی برای پرسشنامه و نتیجه نهایی دارد. در ادامه به مهم‌ترین علت‌های اهمیت نرخ پاسخدهی بالا در تحقیق اشاره می‌کنیم.
- تنوع داده‌های به دست آمده
- نتایج دقیقتر در نظرسنجی
- کاهش درصد خطای حاشیهای
- افزایش احتمال درست بودن نتایج تحقیق
- افزایش کیفیت داده‌ها
- بررسی اعضای جامعه هدف با ویژگی‌های مختلف
البته این موارد دلایل کلی اهمیت این موضوع هستند؛ اهمیت نرخ پاسخگویی به نوع و موضوع تحقیق شما هم بستگی دارد.
۱۰ راهکار برای افزایش نرخ پاسخ
در ادامه روش‌هایی را بیان می‌کنیم که به شما کمک می‌کند اعضای جامعه هدف را برای پاسخ دادن به پرسشنامه مورد نظرتان ترغیب کنید. پیش از هر چیز، فرض می‌کنیم شما استانداردهای تدوین پرسشنامه را رعایت کرده‌اید و آن را به افراد درستی ارائه می‌دهید. این موارد پیش نیاز نتیجه دادن تکنیک‌ها برای افزایش نرخ پاسخ هستند.
مثلا اگر پرسشنامه شما با تجارت آنلاین مرتبط است، اما آن را برای افرادی ارسال کرده‌اید که زیاد از تکنولوژی استفاده نمی‌کنند، یعنی نمونه را اشتباه انتخاب کرده‌اید و حتی اگر از همه تکنیک‌ها استفاده کنید، باز هم به نتیجه مطلوبی نخواهید رسید.
۱.دعوتنامه ارسال کنید
برخی از افراد با انتشار لینک پرسشنامه در گروه‌هایی که اعضای جامعه هدف حضور دارند، از دیگران می‌خواهند به سوالات پاسخ دهند. برخی دیگر هم لینک پرسشنامه را در یک دعوتنامه قرار می‌دهند و آن را به ایمیل یا سایر حساب‌های کاربران در فضای مجازی ارسال میکنند. هرکدام از این روش‌ها مزیت‌‌ها و معایبی دارد.
در حالت کلی احتمال اینکه افراد در نظرسنجی شرکت کنند که مستقیما به آن دعوت شدهاند، بیشتر است. بهتر است برای درخواست شرکت در نظرسنجی دعوتنامه‌های شخصی‌سازی شده برای گروه‌های مختلف جامعه هدف ارسال کنید. در این صورت احتمال مشارکت کاربران بیشتر می‌شود و افزایش نرخ پاسخ در تحقیق را تجربه می‌کنید.
۲.برای پرسشنامه صفحه خوش آمدگویی بنویسید
بهتر است مخاطبان شما بعد از کلیک روی لینک به صفحه مقدمه هدایت شوند. مقدمه نه باید به اندازه‌ای طولانی باشد که مخاطب برای مطالعه آن زمان صرف نکند و نه باید آنقدر کوتاه باشد که هیچ اطلاعاتی به مخاطبان ارائه ندهد. در مقدمه مخاطب باید متوجه شود با پاسخ دادن به پرسشنامه شما به چه نتیجه‌ای می‌رسد و چه دستاوردی برای او خواهد داشت.
در صفحه خوش آمدگویی موضوع و هدف آن مطرح کنید. به یاد داشته باشید زمانی که کاربران با هدف مشخصی در یک پرسشنامه شرکت کنند، به احتمال بیشتری آن را به پایان می‌رسانند و نرخ پاسخ را افزایش می‌دهند. مقدمه را به گونه‌ای بنویسید که انگار فقط همان یک نفر مخاطب شماست و شما به صورت حضوری با او صحبت می‌کنید و از او می‌خواهید در پرسشنامه شرکت کند. انسان‌ها تمایلی ندارند در نظرسنجی‌هایی که توسط ربات‌ها طراحی شدهاند، مشارکت داشته باشند، اما زمانی که یک انسان نظر آن‌ها را بپرسد، درباره نظراتشان صحبت میکنند و به پرسشها جواب می‌دهند.
۳.ارزش افزوده ایجاد کنید
کاربران با پاسخ دادن به سوالات شما برایتان ارزش افزوده ایجاد میکنند، بنابراین شما هم باید ارزشی به آن‌ها ارائه دهید. انتخاب نوع ارزش افزوده به جامعه هدف و نوع پرسشنامه بستگی دارد. اگر نتیجه پرسشنامه برای مخاطبان کاربرد داشته باشد، می‌توانید نتیجه نهایی و داده‌های تحقیق را به عنوان نتیجه در اختیار آن‌ها قرار دهید. همچنین می‌توانید در انتهای صفحه تشکر پرسشنامه از مشارکت و پاسخ دادن پاسخ‌دهنده‌ها به سوالات تشکر کنید و علاوه‌بر بر متن کوتاه قدردانی، کد تخفیف محصول یا پلتفرمی که برای مخاطبانتان کاربرد دارد را هم به عنوان ارزش افزوده به آن‌ها ارائه دهید.
مثلا پرسشنامه‌ای را تصور کنید که درباره درآمد یک شغل خاص در جامعه ایران تدوین شده است. در این پرسشنامه افرادی که در این شغل فعالیت میکنند، به سوالات مربوط به درآمدشان پاسخ می‌دهند و در نهایت مشخص می‌شود متوسط درآمد شغل مورد نظر در ایران چقدر است. این اطلاعات برای جامعه هدفی که به پرسشنامه جواب داده‌اند هم مفید است. آن‌ها با نتیجه این پرسشنامه متوجه می‌شوند چقدر باید درآمد داشته باشند و چطور می‌توانند آن را افزایش دهند. این ارزش افزوده‌ای است که طراح پرسشنامه برای کاربران ایجاد می‌کند و از این طریق می‌تواند نرخ پاسخ در تحقیق را افزایش دهد.
۴.برای پرسشنامه شرط در نظر بگیرید
پرسشنامه باید با روند پاسخ‌هایی که مخاطب ارائه میدهد، همراه باشد. مثلا تصور کنید پرسشنامه‌ای درباره خرید اینترنتی ارائه داده‌اید. سوال اول این است که آیا خرید اینترنتی انجام می‌دهید یا خیر. اگر پاسخ مثبت باشد، می‌توانید سوالات بیشتری در این باره بپرسید و در نهایت بررسی کنید مخاطب شما بیشتر از کدام فروشگاه‌ها اینترنتی خرید می‌کند. در مقابل، اگر پاسخ منفی باشد، باید سوالات را به سمتی پیش ببرید که دلیل خرید نکردن او و راه‌های دیگری که برای خرید استفاده می‌کند را بررسی کند. پرسیدن سوالات مرتبط با نظر مخاطب اهمیت بسیاری دارد.
برای اجرای چنین فرایندی تنها کافی است هنگام استفاده از شرط‌گذاری در پرسشنامه تعریف کنید. مثلا اگر جواب سوال اول مثبت بود، سوال دوم از مخاطب پرسیده شود. اما اگر جواب سوال اول منفی بود، شرط اجرا شود و کاربر را به سوال‌های پنجم هدایت کند و دیگر سوالات دوم، سوم و چهارم که با جواب مثبت سوال اول مرتبط هستند را از کاربر نپرسد.
۵.محتوا تولید کنید
اکثر پرسشنامه‌ها فقط شامل پرسش و پاسخ هستند و در بهترین حالت مقدمه‌ای کوتاه هم دارند. کمتر کسی برای تولید محتوای پرسشنامه زمان می‌گذارد. با تولید محتوا می‌توانید در نظرسنجی با کاربر ارتباطی صمیمانه برقرار کنید. مثلا می‌توانید بیوگرافی کوتاهی از خودتان ارائه دهید و درباره علاقه‌ای که به موضوع نظرسنجی دارید، صحبت کنید یا می‌توانید در کنار توجه به جلوه‌های بصری پرسشنامه و طراحی سوالات جذاب، اطلاعات و محتوای تصویری هم به کاربران ارائه دهید. تولید محتوا نیز جزو ارزش افزوده‌هایی است که می‌توانید برای مخاطب ایجاد کنید. جذابیت پرسشنامه برای کاربران با افزایش نرخ پاسخ در آن ارتباط مستقیم دارد.
۶.نظرسنجی نکنید، تست بگیرید
مردم اغلب واکنش خوبی نسبت به جمله «شرکت در نظرسنجی» نشان نمی‌دهند. آن‌ها تصور میکنند با شرکت در نظرسنجی وقتشان را هدر می‌دهند و آورده‌ای برایشان ندارد. در مقابل زمانی که از آن‌ها دعوت می‌کنید در یک تست شرکت کنند، به احتمال زیاد روی لینک مورد نظر کلیک خواهند کرد.
کاربران معمولا به علمی بودن یک تست اهمیتی نمی‌دهند و بیشتر برای سرگرمی در آن شرکت میکنند. با کمی خلاقیت می‌توانید نظرسنجی خود را به تستی تبدیل کنید که کاربران با شرکت در آن می‌توانند امتیاز بگیرند و نتیجه‌ای به دست آورند.
مثلا نظرسنجی را تصور کنید که درباره تمایل مردم به اشتغال حضوری یا دورکاری برگزار شده است. طراح پرسشنامه می‌تواند سوالات را به شیوه‌ای خلاقانه‌تر مطرح کند و از مردم بخواهد در تستی با عنوان «کدام موقعیت شغلی برای شما مناسب‌تر است؟» شرکت کنند. بعد از پایان پرسشها هم نتیجه‌ای درباره اینکه مخاطب برای دورکاری بهتر است یا در کار حضوری عملکرد بهتری دارد، ارائه میدهد. در این صورت هم طراح پرسشنامه به نرخ پاسخ خوبی می‌رسد و هم کاربر در تستی هدفمند شرکت می‌کند.
۷.به حریم خصوصی کاربران احترام بگذارید
یکی از علت‌هایی که کاربران پرسشنامههای مختلف را نیمه کامل رها میکنند، احساس ناامنی و تجاوز به حریم خصوصی آن‌هاست. سوالات شما باید جنبه عمومی داشته باشند. اگر به اقتضای موضوع قصد دارید سوالات شخصی از افراد بپرسید، بهتر است راهکارهایی برای حفظ حریم خصوصی در نظر بگیرید.
مثلا می‌توانید تأکید کنید پاسخ‌ها به صورت ناشناس ذخیره می‌شوند یا می‌توانید پاسخ دادن به سوالات خصوصی را اختیاری کنید. همچنین در بخش تنظیمات پرسشنامه خود از امکان مخفی کردن هویت کاربران استفاده کنید تا مشخصاتشان به شما نشان داده نشود با استفاده از این ویژگی می‌توانید اعتماد مخاطبانتان را جلب کنید.
۸.موانع پاسخدهی به پرسشنامه را از بین ببرید
زمانی که کاربر متقاعد می‌شود و روی لینک پرسشنامه کلیک می‌کند، نباید مانعی در مسیر پاسخ دهی او وجود داشته باشد. او باید بتواند در کوتاه‌ترین زمان ممکن به سوالات دسترسی پیدا کند و خیلی راحت به آن‌ها پاسخ بدهد. با استفاده از پُرس‌لاین از این بابت آسوده خاطر خواهید بود، زیرا این پلتفرم به صورت واکنشگرا طراحی شده، پشتیبانی قدرتمندی دارد و رابط کاربری آن ساده است. در نتیجه مخاطبان شما بدون اتلاف وقت می‌توانند پرسشنامه را تکمیل کنند.
۹. پیگیری کنید
گاهی اوقات کاربری تصمیم می‌گیرد در نظرسنجی شما شرکت کند، اما در لحظه زمان انجام این کار را ندارد و آن را به بعد موکول می‌کند. با گذشت زمان هم مشغله‌های دیگر ذهن او را درگیر می‌کند و از آنجایی که شرکت در پرسشنامه جزو اولویت‌های او نیست، به کل آن را از یاد می‌برد. این فراموشی ساده باعث کاهش نرخ پاسخ دهی می‌شود و باید با استفاده از پیگیری و یادآوری دوباره از آن پیشگیری کرد.
آمار نشان میدهد پیگیری شانس اینکه یک فرد در نظرسنجی شرکت کند را ۵۸ درصد افزایش میدهد. برای پیگیری تنها کافی است سه بار در بازه‌های زمانی تعیین شده برای مخاطبانی که در نظرسنجی شرکت نکرده‌اند، پیام ارسال کنید. البته گزینه‌ای برای لغو ارسال هم در پیام‌های خود قرار دهید تا کاربرانی که نمی‌خواهند در نظرسنجی شرکت کنند را فیلتر کنید.
۱۰.کاربران را تشویق کنید
اگر مخاطبان شما در ازای هزینه زمانی که برای شرکت در پرسشنامه صرف میکنند، پاداش بگیرند نرخ پاسخ افزایش پیدا می‌کند، حتی اگر این پاداش‌ها احتمالی و بر اساس قرعه‌کشی باشد. آمار نشان میدهد پاداش‌های مالی ۱۹ درصد و پاداش‌های غیرمالی ۸ درصد احتمال تکمیل پرسشنامه را بیشتر میکنند.
نیازی نیست پاداش‌های گران برای شرکت در نظرسنجی انتخاب کنید؛ هدایای تبلیغاتی ساده، اشتراک وب‌سایت‌های کاربردی برای مخاطبان یا تست رایگان محصول خودتان بهترین پاداش‌هایی هستند که می‌توانید ارائه دهید. گاهی اوقات حتی نتیجه نظرسنجی هم می‌تواند یک پاداش مناسب برای مخاطبان باشد. برای انتخاب پاداش بررسی کنید چه چیزی برای مخاطب شما ارزش دارد و از آن برای ایجاد یک بستر برد- برد برای شرکت در نظرسنجی استفاده کنید.
کلام آخر
در این مقاله روش‌های افزایش نرخ پاسخ دهی به پرسشنامه را بررسی کردیم که با استفاده از آن‌ها می‌توانید پرسشنامههای جذاب‌تری برای کاربران تدوین کنید و آن‌ها برای پاسخ دادن به سوالات به صورت کامل ترغیب کنید.
برای استفاده از این تکنیک‌ها و ایجاد پرسشنامه‌ای جذاب برای کاربران به ابزاری نیاز دارید که قابلیت‌های مختلف برای طراحی پرسشنامه را در اختیار شما قرار دهد. سایت پُرس‌لاین بزرگ‌ترین پلتفرم طراحی نظرسنجی در ایران است که قابلیت‌های مختلفی را در اختیار کاربران قرار میدهد. برای اطلاعات بیشتر درباره خدمات پُرس‌لاین و ثبت نام وارد صفحه اصلی سایت شوید.
